Podziemny krąg. Wilk w matni – wilczy artykuł nr 47

Na początku wakacji znajoma spytała się mnie jakie komiksy czytam i w sumie zatkało mnie na tyle, że nie wiedziałem co powiedzieć. No bo jak to jakie. Wszystkie, które wpadną mi w ręce, albo na jakie mam ochotę. Toć to medium takie, jak każde inne i może przenosić wszelkie treści, czy nastroje. Z tym że szerokość odbioru nie wynika już tylko z ograniczonej oferty, jak to drzewiej bywało. Już na samych moich półkach jest tyle komiksów, że starczy mi do końca życia. Czy w takim razie wypada sięgać po wszystko? To pytanie zawisło nad najstarszym polskim komiksem, jaki mam w kolekcji, do którego zaprowadziła mnie dzisiejsza pełnia, a jest nim ósma część serii Podziemny krąg. Wilk w matni.

Wilk w matni… i to nie jednej

Wydawnictwo Sport i turystyka (znane choćby z Kapitana Żbika) w serii Podziemny krąg bazowało na serialu telewizyjnym o tym samym tytule i dwuodcinkowym filmie telewizyjnym Powrót doktora von Kniprode (obie produkcje z 1965 roku). Zeszyty #7 do #9 (w tym Wilka w matni) zilustrował Jerzy Wróblewski, autor licznych opowieści tworzonych do magazynu Relax, ilustrator Kapitana Żbika, czy twórca Binio Billa. Ostatnio można było podziwiać jego pracę w powiększonym formacie w Vahanerze od Kultury Gniewu (więcej tu – klik).

Komunistyczna władza gardziła mocno komiksem, jako produktem zgniłego kapitalizmu, ale dopuszczano opowieści historyczne, zwłaszcza jeśli można było szerzyć przy okazji propagandę. Wilk w matni to doskonałe narzędzie do jednego i drugiego celu. Akcja startuje wiosną 1945, Niemcy są o krok od kapitulacji, wojna jest już przegrana, zaczyna się ewakuacja, choć nie mówi się tutaj o przelewie krwi. Tak nawiasem mówiąc, jak będziecie kiedyś w Ustce, zajrzyjcie koniecznie do poniemieckich bunkrów, sporo można się tam dowiedzieć o ogromie ofiar wśród ludności niemieckiej, także cywilów uciekających z Polski. Masakra to mało powiedziane, skóra cierpnie, mimo że był to wróg. Niemniej może i wszystko lepsze, niż dostanie się do rosyjskiej niewoli.

Luźna adaptacja komiksowa

Nie ma danych o scenarzyście komiksu, należy więc przyjąć, że bazował bezpośrednio na serialu, z tym że nie jest to zwykłe przełożenie scen na komiks. Kniprode nosi w komiksie monokl, a wiadomo, że SS-Man w monoklu jest bardziej wiarygodny. Doktor Piotrowski (w serialu Pan Piotr), usuwający gestapowskie tatuaże (w komiksie przedstawione nie jako numery, a symboliczne dwie błyskawice) nosi wąsa, ratuje się przed rozstrzelaniem, dając oprawcy w ryja, a nie częstując go serią z automatu. No i wybuchy zostały zilustrowane, a w serialu głównie je słychać, pewnie ze względów bezpieczeństwa albo zwyczajnie nie było na nie pieniędzy.

Wilk w matni to wciągający szpiegowski komiks, doktor rozpoznaje byłego SS-Mana, ale powstaje konflikt interesów Armii Ludowej i wojsk amerykańskich. Zdemaskowanie niemieckiego oficera może wcale nie być najlepszym rozwiązaniem, ot powieszą go i tyle z niego pożytku. W ten to sposób zarówno w komiksie, jak i serialu krytykowano zachowanie Amerykanów, których niekompetencje wykorzystywane były przez uciekających Niemców. Tak to przynajmniej wyglądało w oczach komunistów.

Uciekający zbrodniarz wojenny

Kniprode po usunięciu tatuażu podaje się za oficera saperów. I w komiksie, i w serialu Amerykanie przeprowadzają na nim sprawdzian z rozbrojenia granatu, z tym że w jednym przypadku to się udaje. Niemniej i tak amerykańscy wojskowi wiedzą, z kim mają do czynienia. Szkoda, że w komiksie nie znalazł się tekst padający przy przekazaniu granatu. „Proszę się rozerwać” brzmi po równi brutalnie, jak i żartobliwie. Różnic oczywiście jest więcej, jak choćby pierwsza próba zamachu na Piotrowskiego, a wątek szyfru ukrytego w książce całkiem pominięto.

No i muszę przyznać, że Wilk w matni wygląda dość przyjemnie. Głównie dlatego, że ilustrator dzielił stronę na trzy, czy cztery kadry, dzięki czemu miejsca w klatkach jest całkiem sporo, mimo że narrator opisuje czasem, to co akurat się dzieje. Przyznam że gatunkowo wolę science-fiction, ale jednak widać od razu, że Jerzy Wróblewski czuł się lepiej w komiksach historycznych, a jego styl dużo bardziej się w nich sprawdzał.

Historię piszą zwycięzcy, co oznacza, że niektóre fakty można podkoloryzować na swoją stronę, co w tym przypadku jest doskonale widoczne. Mimo to ze względów kronikarskich warto po ten komiks sięgnąć. To medium było kopane u nas buciorami cenzury. Co nie powstrzymało kilku artystów od tworzenia, czego Jerzy Wróblewski jest przykładem.

W wilczym cyklu ukazały się:

1. Człowiek Wilk
2. To nie jest las dla starych wilków
3. Smacznego proszę wilka
4. Rufus. Wilk w owczej skórze
5. Wilcze imperium
6. Wilczyca
7. Pan Kawalarz Wilk
8. Wilcze sny
9. Synowie Białego Wilka
10. Wilk (z szuflady)
11. Noc wilczej strzelby
12. Wilki i koźlęta
13. Serce wilka
14. Jego wilczy sekret
15. Śladem białego wilka
16. Szósty rewolwer. Tom 5. Zimowe wilki
17. Zima wilka
18. Samotny wilk i szczenię. Tom 1. Szlak śmierci
19. Wilki w ścianach
20. Wilcze dzieci
21. Ognisty wilk w Smallville
22. Wilczyce deszczu
23. Dwa małe wilczki
24. Borka i Sambor. Wilki
25. Błękitna jaszczurka. 4. Uśmiech wilka
26. To nie jest BICEPS dla starych wilków
27. WILK
28. Czerwone wilczątko
29. Król Wilków
30. Tetfol. 1. Syn wilka
31. Lisica i wilk
32. Lux in tenebris. 2. Wilcza gontyna
33. Wilczyca i czarny książę. Tom 1
34. Yakari. W krainie wilków. Tom 8
35. Kapitan Kloss. Gruppenführer Wolf
36. Królewska Krew. Tom 3. Wilki i królowie
37. Wilki. Historie prawdziwe
38. Samotny wilk i szczenię. Tom 1 (nowa edycja od Hanami)
39. Wydział 7. Wilki. Zeszyt 10
40. Adaptacje literatury, Biały kieł
41. Dwa gwoździe. Tom 2 (Telefon do piekła, Matka wilków)
42. Samotny wilk i szczenię. Tom 2
43. Elryk. Biały wilk. Tom 3
44. S/N (wilk z S/N)
45. Samotny wilk i szczenię. Tom 3
46. Lupus. Tom 1
47. Podziemny krąg. Wilk w matni
48. Beastars. Tom 1
49. Wiedźmin. Ballada o dwóch wilkach. Tom 7
50. Wilcze doły
51. Samotny wilk i szczenię. Tom 4
52. Wolfhunt. Zguba
53. Wilki z Nowego Meksyku
54. MUTE – ON/OFF (Wolf)
55. Samotny wilk i szczenię. Tom 5
56. Wilk morski
57. Alpha. Zapłata dla wilków. Tom 3
58. Samotny wilk i szczenię. Tom 6
59. Anne Bonny. Wilczyca z Karaibów. Tom 1
60. Wilki, śpijcie dobrze