Kapitan Kloss. Gruppenführer Wolf – wilczy artykuł nr 35

Przemek Pawełek ostatnio wyznał, że w wieku 40+ przeczytał swojego pierwszego Klossa. No i w sumie sobie uświadomiłem, że też żadnego dotąd nie czytałem. Czy podobnie będę mógł się pochwalić, że przeczytałem dwa Klossy? Pierwszy i ostatni? To się okaże, bo od jakiegoś czasu na dobrą okazję czekał Kapitan Kloss. Gruppenführer Wolf. No to jedziemy, stawka większa, niż… sentymenty

No właśnie, sentymenty

Do lektury podszedłem ze świeżą głową, bez żadnych wspomnień, ale oczywiście kojarzę serial Stawka większa niż życie, emitowany przecież przez TVP jeszcze wiele lat po jego nagraniu. Co prawda za dzieciaka wrzucałem go do worka rozrywek dla starszych zgredków i być może nigdy nie dostał ode mnie porządnej szansy, ale czołówka i specyficzny, szpiegowski klimat okraszony telewizyjnym dramatyzmem wrył mi się w pamięć.

Spora marka, większa niż się spodziewałem

Do tej pory nie wiedziałem, że zaczęło się od spektakli Teatru Telewizji, a kilka lat po emisji serialu na zlecenie ze Szwecji powstał komiks bazujący na istniejącym materiale. Powstało 20 zeszytów sygnowanych przez Stanisława Zbycha (ponoć to dwóch scenarzystów) i Mieczysława Wiśniewskiego.

Przedostatnim odcinkiem komiksowej serii jest Kapitan Kloss. Gruppenführer Wolf. Na okładce widać płonący Berlin, za chwilkę czytelnik przeniesie się do ostatnich dni kwietnia 1945 roku. Stolica III Rzeszy otoczona jest ze wszystkich stron przez wojska radzieckie i polskie, zapomniano wspomnieć o wojskach amerykańskich, ale kto by się przejmował.

Dla tych, którzy nie wiedzą (są tacy?), Kapitan Kloss to tak naprawdę Stanisław Moczulski, agent radzieckiego i polskiego kontrwywiadu o kryptonimie J-23 podszywający się pod niemieckiego kontrwywiadowcę. Toczy się rozgrywka, w której bardzo łatwo o pomyłkę i dekonspirację. W oblężonym Berlinie trwają poszukiwania Gruppenführera Wolfa, odpowiedzialnego za rozstrzelanie jeńców. Do tytułowego dowódcy wiodą niepewne tropy, a niektóre wskazują nawet na Klossa.

Gdzie jest wilk?

Rozwiązanie łamigłówki nie jest jakieś ekstra emocjonujące. Nie trudno wpaść na prawidłowy trop, bo twórcy dość słabo zakamuflowali odpowiedź, no ale nie jest to też rymowana zagadka z bajek dla dzieci. Od biedy można powiedzieć, że się broni.

Jak Polacy robili komiks w 1971 roku

Nie jest też źle pod względem graficznym. Mieczysław Wiśniewski władał porządną krechą. Jest dość dynamicznie i realistycznie. No może poza kadrem z gadającymi butami i ilustracją czarnego amerykańskiego żołnierza. Na resztę da się jakoś patrzeć.

Za to zupełnie drętwo jest w dymkach i żółtych dialogowych boksach. W usta postaci zostało nawrzucane zbyt wiele słów, strony są nimi wręcz przeładowane. Poza tym wyrazy w białych chmurkach są porozrzucane bez ładu i składu, burząc na planszach jakąkolwiek estetykę.

A prawdziwy dramat to jest narrator, wskazujący co za chwilę wydarzy się w kadrze. „Kloss wchodzi w bramę jakiegoś domu”, „Kloss puka do jakiegoś okna…”, „Kloss wsiada do zaparkowanego przed komendanturą Jeepa”, „Kloss wyjeżdża pełnym gazem z obozu”. Nawet jak z rzadka narrator postanawia zamilknąć, to już mózg mi podpowiada, że powinno tu się znaleźć „Generał i Kloss jadą samochodem w stronę nabrzeża”.

To, czego zabrakło w komiksie to dramatyzm, którym naszpikowany był serial. Mamy dość wierną przekładkę, zmieniono kilka szczegółów i zadziałały też adaptacyjne nożyczki, ale sama intryga i rozwiązanie zostały wiernie odtworzone.

Wydanie Muzy z 2002 roku jest całkiem schludnie. Robi wrażenie gruby papier, całość jest wyraźna, a zdaje się, że integral nie miał tyle szczęścia. Na rewersie okładki znalazła się zapowiedź ostatniego zeszytu serii, ale nie wydarzy się chyba nic, co by nakłoniło mnie, abym dowiedział się, co wydarzyło się w Bernie latem 1945 roku. Tymczasem to tyle, dalsze poszukiwania wilków w komiksie w następną pełnię.

W wilczym cyklu ukazały się:

1. Człowiek Wilk
2. To nie jest las dla starych wilków
3. Smacznego proszę wilka
4. Rufus. Wilk w owczej skórze
5. Wilcze imperium
6. Wilczyca
7. Pan Kawalarz Wilk
8. Wilcze sny
9. Synowie Białego Wilka
10. Wilk (z szuflady)
11. Noc wilczej strzelby
12. Wilki i koźlęta
13. Serce wilka
14. Jego wilczy sekret
15. Śladem białego wilka
16. Szósty rewolwer. Tom 5. Zimowe wilki
17. Zima wilka
18. Samotny wilk i szczenię. Tom 1. Szlak śmierci
19. Wilki w ścianach
20. Wilcze dzieci
21. Ognisty wilk w Smallville
22. Wilczyce deszczu
23. Dwa małe wilczki
24. Borka i Sambor. Wilki
25. Błękitna jaszczurka. 4. Uśmiech wilka
26. To nie jest BICEPS dla starych wilków
27. WILK
28. Czerwone wilczątko
29. Król Wilków
30. Tetfol. 1. Syn wilka
31. Lisica i wilk
32. Lux in tenebris. 2. Wilcza gontyna
33. Wilczyca i czarny książę. Tom 1
34. Yakari. W krainie wilków. Tom 8
35. Kapitan Kloss. Gruppenführer Wolf
36. Królewska Krew. Tom 3. Wilki i królowie
37. Wilki. Historie prawdziwe
38. Samotny wilk i szczenię. Tom 1 (nowa edycja od Hanami)
39. Wydział 7. Wilki. Zeszyt 10
40. Adaptacje literatury, Biały kieł
41. Dwa gwoździe. Tom 2 (Telefon do piekła, Matka wilków)
42. Samotny wilk i szczenię. Tom 2
43. Elryk. Biały wilk. Tom 3
44. S/N (wilk z S/N)
45. Samotny wilk i szczenię. Tom 3
46. Lupus. Tom 1
47. Podziemny krąg. Wilk w matni
48. Beastars. Tom 1
49. Wiedźmin. Ballada o dwóch wilkach. Tom 7
50. Wilcze doły
51. Samotny wilk i szczenię. Tom 4
52. Wolfhunt. Zguba
53. Wilki z Nowego Meksyku
54. MUTE – ON/OFF (Wolf)
55. Samotny wilk i szczenię. Tom 5
56. Wilk morski
57. Alpha. Zapłata dla wilków. Tom 3
58. Samotny wilk i szczenię. Tom 6
59. Anne Bonny. Wilczyca z Karaibów. Tom 1
60. Wilki, śpijcie dobrze