Adaptacje literatury. Biały Kieł (a Biały Zew w Wędrowcu z Tundry) – wilczy artykuł nr 40

Adaptacje literatury to etykieta działająca na mnie jak znak nakazujący natychmiastowy odwrót. Niemniej srebrny wilk wyjący na zmrożonej skale skutecznie mnie do siebie przyciągnął. No i w końcu Biały Kieł to bardzo dobry materiał źródłowy.

Co ty masz do tych adaptacji?

No otóż bardzo wiele. W podstawówce było mi dane zobaczyć Krzyżaków wkrótce po tym, jak przeczytałem powieść Sienkiewicza. Mój młody, analityczny umysł skupiał się na fragmentach, które nie zostały uwzględnione w filmie. Lista nie była krótka. Oczywiście, nie wszystko da się zekranizować z prostego powodu. Takie widowisko trwałoby kilka godzin. Przez lata co prawda nauczyłem się akceptować działające w adaptacjach nożyczki, czy nawet zmiany, doceniając kreatywność, ale zazwyczaj, gdy czytałem oryginał, ekranizację lub inne przekładki odpuszczałem. I na odwrót. Jak spodobał mi się film, wolałem nie psuć sobie wrażenia i po książkę już nie sięgałem.

Po co przebijać się przez powieść skoro jest Egmont?

Adaptacje literatury to seria od Egmontu, która ma przybliżać czytelnikowi komiksów największe klasyki. W tym to cyklu znajdziecie już takie znane tytuły jak Przygody Tomka Sawyera, czy 20.000 mil podwodnej żeglugi. Tym razem padło na powieść Jacka Londona, której bohaterem jest wilk, który zrządzeniem losu wychowuje się w indiańskiej wiosce, a później paskudnym fortelem trafia na ring walczących o życie zwierząt (najczęściej są to psy, ale trafia się nawet ryś). Od momentu pierwszej publikacji w 1906 roku po tę książkę sięgnęły już pokolenia czytelników. Może i warto by było przekonać się, jak wiekowa treść sprawdzi się w formie komiksu? No bo czemu by nie.

Pozostaje odpowiedzieć sobie na pytanie, w jaki sposób upchnąć około czterystu stronicową opowieść na czterdziestu ośmiu stronach komiksu. No, powiedzmy, że jeden, dwa sprawne kadry może przenieść nawet kilka stron opisów przyrody, ale wolę nawet nie myśleć o tym, ile z fabuły musiała usunąć Caterina Mognato. Dlatego, aby się zbytnio nie denerwować nie porównam tej adaptacji z tekstem źródłowym (choć pewnie by należało), a z inną próbą przeniesienia tej powieści (a właściwie jej fragmentem) i mam tu na myśli Biały zew zamieszczony w Wędrowcu z Tundry od Hanami.

Nie pierwsza i pewnie nie ostatnia adaptacja

Właściwie to całkiem zapomniałem o mandze Jirō Taniguchi, początek Białego Kła wybił mi w głowie znajomy rytm. Poszukiwania w pamięci doprowadziły mnie do Wędrowca z tundry. Z tym że to, co Caterina Magnato rozpisała, a Walter Venturi zilustrował na czterech, Taniguchi rozpisał na pięćdziesiąt stron (Biały zew, drugi rozdział Wędrowca z tundry to adaptacja pierwszej części Białego Kła). Niby ilość to nie od razu jakość, no ale jak małe kratki trzeba by zrobić, aby nadrobić z treścią.

Pierwsza część Białego Kła opowiada o podróży psiego zaprzęgu przez Alaskę, w okresie nocy polarnych, kiedy to słońce nawet nie wychyla się za horyzont, tylko zabarwia niebo na granatowo. Z tym że z egmontowej wersji się tego nie dowiemy.

Już pierwsze zdanie, które pada w jednym i drugim przypadku, daje dużo do myślenia. Czytelnik informowany jest, o tym, że znajduje się w zamarzniętej dziczy, w której jedyne rozchodzące się odgłosy, to wycie głodnych wilków. Można to opowiedzieć na setki sposobów, mi chyba najbardziej odpowiada zdanie z przekładu Anny Przedpełskiej-Trzeciakowskiej wtrącone tak trochę na doczepkę, ale najbardziej spójnie wychodzi jednak u Radosława Bolałka.

Realizm w rysunkach

Mogłoby się wydawać, że kolorowe rysunki Venturiego będą bardziej realistyczne, niż czarno-białe grafiki Taniguchiego. Nic bardziej mylnego. Pełne barwy obnażają tylko rzemieślniczy warsztat artysty Białego Kła. Tymczasem japoński mangaka zachwyca, rozpościera przed czytelnikiem bezkresne, zmrożone połacie i dynamicznie wycina kadry podczas ataku wilków.

Zakończenie pierwszego epizodu

W pierwszym epizodzie sam Biały kieł tak naprawdę się nie pojawia, ale w atakującej zaprzęg watasze znajduje się wilczyca, która wywabiała na pożarcie psy z zaprzęgu i sprytem zdobywała ryby przeznaczone dla nich. Największe zaskoczenie jednak jest takie, że omawiane wersje różnią się zakończeniem. U Taniguchiego przemarznięty do kości Henry zostaje znaleziony przez myśliwych. U Mognato obaj mężczyźni opuszczają las, sami oswabadzając się od wilków, co wydaje się ugrzecznioną wersją dla dzieci, tak aby czasem nikt nie zginął. Co prawda nie brak punktów wspólnych, niektóre kadry wyglądają bliźniaczo, ale nawet w tych przypadkach wolę wersję od Hanami.

Jedyne czego żałuję, to tego, że Jirō Taniguchi zobrazował tylko pierwszą część opowieści, chętnie bym zobaczył całość. Mognato i Venturi dali radę zmasakrować całość w jego wykonaniu. Biały kieł Londona nawet w takiej powycinanej wersji to przygodowa historia o poszukiwaniu szczęścia i akceptacji, choć w nieco zakamuflowanej wersji. Dzikie zwierzę miota się pomiędzy światem ludzi i dziczą i w sumie trudno stwierdzić, czy gdziekolwiek należy. Z opowieści sączy się też niestety okropność ludzkiej natury, która ma upust w chciwości i pijaństwie. Do kogo więc kierowany jest Biały Kieł z serii Adaptacji Literatury? Maniacy wilków na okładce znajdą tu coś dla siebie. Sam komiks to niestety tylko marne demo zachęcające do zapoznania się z klasyczną opowieścią Jacka Londona.

Do tej pory ukazały się:

1. Człowiek Wilk
2. To nie jest las dla starych wilków
3. Smacznego proszę wilka
4. Rufus. Wilk w owczej skórze
5. Wilcze imperium
6. Wilczyca
7. Pan Kawalarz Wilk
8. Wilcze sny
9. Synowie Białego Wilka
10. Wilk (z szuflady)
11. Noc wilczej strzelby
12. Wilki i koźlęta
13. Serce wilka
14. Jego wilczy sekret
15. Śladem białego wilka
16. Szósty rewolwer. Tom 5. Zimowe wilki
17. Zima wilka
18. Samotny wilk i szczenię. Tom 1. Szlak śmierci
19. Wilki w ścianach
20. Wilcze dzieci
21. Ognisty wilk w Smallville
22. Wilczyce deszczu
23. Dwa małe wilczki
24. Borka i Sambor. Wilki
25. Błękitna jaszczurka. 4. Uśmiech wilka
26. To nie jest BICEPS dla starych wilków
27. WILK
28. Czerwone wilczątko
29. Król Wilków
30. Tetfol. 1. Syn wilka
31. Lisica i wilk
32. Lux in tenebris. 2. Wilcza gontyna
33. Wilczyca i czarny książę. Tom 1
34. Yakari. W krainie wilków. Tom 8
35. Kapitan Kloss. Gruppenführer Wolf
36. Królewska Krew. Tom 3. Wilki i królowie
37. Wilki. Historie prawdziwe
38. Samotny wilk i szczenię. Tom 1 (nowa edycja od Hanami)
39. Wydział 7. Wilki. Zeszyt 10
40. Adaptacje literatury, Biały kieł
41. Dwa gwoździe. Tom 2 (Telefon do piekła, Matka wilków)
42. Samotny wilk i szczenię. Tom 2
43. Elryk. Biały wilk. Tom 3
44. S/N (wilk z S/N)
45. Samotny wilk i szczenię. Tom 3
46. Lupus. Tom 1
47. Podziemny krąg. Wilk w matni
48. Beastars. Tom 1
49. Wiedźmin. Ballada o dwóch wilkach. Tom 7
50. Wilcze doły
51. Samotny wilk i szczenię. Tom 4
52. Wolfhunt. Zguba
53. Wilki z Nowego Meksyku
54. MUTE – ON/OFF (Wolf)
55. Samotny wilk i szczenię. Tom 5
56. Wilk morski
57. Alpha. Zapłata dla wilków. Tom 3
58. Samotny wilk i szczenię. Tom 6
59. Anne Bonny. Wilczyca z Karaibów. Tom 1
60. Wilki, śpijcie dobrze